Q & A

1. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΨΑΡΙΩΝ ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Q: Πόσο υγιεινό είναι ένα ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας;

A: Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας είναι απολύτως υγιεινά και σε πολλές περιπτώσεις τα πιο φρέσκα ψάρια που μπορεί να προμηθευτεί ο καταναλωτής.
Το γεγονός πως αλιεύονται κατά παραγγελία τα καθιστά πολλές φορές, ακόμα και πιο φρέσκα από τα άγρια. Επίσης είναι πιο ασφαλή από πλευράς προέλευσης γιατί μεγαλώνουν σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Έχουν περί τις 170 θερμίδες ανά 100gr και μέσο ποσοστό λιπαρών 9% με τα αντίστοιχα πελαγίσια είδη να έχουν ποσοστό λιπαρών 2% και άλλα είδη ψαριών να φτάνουν έως το 15%, όπως ο σολομός, η ρέγγα, η σαρδέλα, το χέλι, ο τόνος και το σκουμπρί.

Το λίπος που περιέχεται στο ψάρι, τα Ω-3 λιπαρά οξέα, ανήκει στα λεγόμενα «καλά» λιπαρά, αυτά δηλαδή που είναι αποδεδειγμένα ευεργετικά για τον οργανισμό και ιδίως για την καρδιά. Παράλληλα με την παροχή αμινοξέων και λίπους, τα ψάρια μας εφοδιάζουν με πληθώρα βιταμινών και ιχνοστοιχείων, όπως τις βιταμίνες Α και D καθώς και αυτές του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3 και Β12), ενώ τα βασικά μέταλλα και ιχνοστοιχεία που συναντώνται στα ψάρια και τα θαλασσινά είναι το ασβέστιο, ο φωσφόρος, ο ψευδάργυρος και το ιώδιο.
Επομένως, τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, είναι μια εξαιρετική επιλογή στα πλαίσια μιας υγιεινής διατροφής, κάτω από αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας.

Q: Γιατί να προτιμήσω ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας από τα πελαγίσια;

A: Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας είναι εφάμιλλης διατροφικής αξίας και διαθέτουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ω3 λιπαρά οξέα από τα πελαγίσια. Είναι διαθέσιμα σε λιγότερο από 24 ώρες από την αλίευσή τους στον πάγκο πώλησης, γιατί αλιεύονται κατά παραγγελία. Επίσης, έχουν σταθερή ποιότητα όλο τον χρόνο και ανταγωνιστική τιμή.

Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας  είναι αποδεδειγμένα φρέσκα, διότι αλιεύονται κατά παραγγελία. Μόλις γίνει η παραγγελία, αλιεύονται τα ψάρια και ξεκινά η διαδικασία της συσκευασίας και μεταφοράς τους. Όλη αυτή η διαδικασία εξασφαλίζει πως το ψάρι θα φτάσει ολόφρεσκο στα χέρια του καταναλωτή.

Q: Πόσο με εξασφαλίζουν οι έλεγχοι που γίνονται;

A: Οι έλεγχοι που γίνονται στα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας είναι συνεχείς και πολλοί. Εκτός από τα ίδια τα ψάρια, ελέγχονται επίσης και τα νερά εκτροφής, οι τροφές και οι επιφάνειες με τις οποίες έρχονται σε επαφή. Ανεξάρτητοι φορείς, επίσημοι έλεγχοι από Δημόσιες Αρχές και πανεπιστήμια ελέγχουν τις διαδικασίες, οι οποίες είναι όλες πιστοποιημένες. Όλα τα παραπάνω αποτελούν εγγύηση ποιότητας και διασφαλίζουν τον τελικό καταναλωτή.

2. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΨΑΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Q: Πως συγκρίνεται το ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας σε σχέση με ένα ελεύθερης αλιείας;

Α: Από τη στιγμή της γέννησης των αυγών έως να αλιευτούν απαιτούνται περίπου 2 χρόνια (22-26 μήνες ανάλογα με την περιοχή εκτροφής και την εποχή του έτους).

Θρεπτική αξία και φρεσκότητα

Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει την αξία των λιπαρών οξέων των ψαριών στη διατροφή μας.
Συγκρίνοντας τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας με τα ψάρια ελεύθερης αλιείας, διαπιστώνουμε πως τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε ω3 λιπαρά οξέα, από τα αντίστοιχα άγρια.

Υγιεινή και Ιχνηλασιμότητα, πληροφόρηση του καταναλωτή

Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας είναι ασφαλή από πλευράς προέλευσης. Αυτό γιατί εκτρέφονται σε εγκεκριμένο και συμβατό για θαλάσσια καλλιέργεια, ελεγχόμενο περιβάλλον, υπό την επίβλεψη ειδικευμένων επιστημόνων (ιχθυολόγων, κτηνιάτρων) και κάτω από αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας. Τα ψάρια αλιεύονται παραδοσιακά με απόχες και τοποθετούνται άμεσα σε δεξαμενές με ελεγμένο παγωμένο θαλασσινό νερό και πάγο. Λόγω της σημαντικής διαφοράς θερμοκρασίας επέρχεται θανή. Καθ’ όλη αυτή τη διαδικασία, διατηρείται η ονομαζόμενη «αλυσίδα θερμοκρασίας», δηλαδή το ψάρι (που είναι ένα εξαιρετικά ευπαθές προϊόν) διατηρείται παγωμένο στις ενδεδειγμένες θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να διατηρείται αναλλοίωτο και ολόφρεσκο και να φτάνει σε ελάχιστο χρόνο από την αλίευσή του,  στον πάγκο του σουπερ-μάρκετ ή του ιχθυοπωλείου σε κατάσταση extra φρεσκάδας. Όλες αυτές οι πληροφορίες αναγράφονται στην ετικέτα ιχνηλασιμότητας του κιβωτίου που περιέχει τα ψάρια και με την οποία διακινούνται στο εμπόριο. Έτσι ο καταναλωτής μπορεί να γνωρίζει πότε ακριβώς αλιεύθηκε ένα ψάρι και πού συσκευάστηκε και να απευθυνθεί στην πηγή.

Τι είναι ιχνηλασιμότητα

Η ιχνηλασιμότητα είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται στην καλλιέργεια ιχθυηρών που επιβάλλει την καταγραφή λεπτομερών πληροφοριών σε όλα τα στάδια της παραγωγής του προϊόντος, όπως η γέννησή του, η ανάπτυξη του μέσα στη θάλασσα, η διατροφή του, η συσκευασία του και η αποστολή του στο τελικό σημείο πώλησης. Μέσω της ιχνηλασιμότητας  ο καταναλωτής είναι σε θέση να γνωρίζει την «ιστορία» κάθε ψαριού από τη γέννηση του μέχρι το κατάστημα εξασφαλίζοντας για τον εαυτό του και την οικογένεια του μια ασφαλή και υψηλής διατροφικής αξίας τροφή.

Ποια η διαφορά στη διατροφή των συμβατικών λαβρακιού ή τσιπούρας  και του βιολογικού

Οι διαφορές αφορούν στα βιολογικά, ως προς την πιστοποιημένη προέλευση των συστατικών τους και την πιστοποίηση αυτών των ιδίων. Δηλαδή ότι είναι βιολογικά  τα φυτικά  συστατικά των ιχθυοτροφών τους, ότι οι υπόλοιπες πρώτες ύλες αυτών των τροφών πιστοποιημένα  προέκυψαν με χρήση  πρακτικών Αειφορίας και ότι και η εφαρμοσμένη μέθοδος καλλιέργειάς τους αυτών των ψαριών τελικά είναι η πιστοποιημένη Καλή Βιολογική Παραγωγική Πρακτική.

3. ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΕΣ

Q: Με τι τροφές τρέφεται ένα ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας;

A: Τα ψάρια της ιχθυοκαλλιέργειας τρέφονται με πλήρως ισορροπημένες ιχθυοτροφές που έχουν σύσταση ανάλογη των διατροφικών συνηθειών του κάθε είδους ψαριού στη φύση. Οι ιχθυοτροφές προσδίδουν στο εκτρεφόμενο ψάρι τις απαραίτητες για την ανάπτυξή του πρωτεΐνες και λίπη. Ως πηγή πρωτεϊνών και λιπών χρησιμοποιούνται τα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια. Η διαδικασία παραγωγής των τροφών περιλαμβάνει την προκατεργασία των νωπών πρώτων υλών που είναι κυρίως τα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια (fishmeal & fishoil), δημητριακά, προσθήκη βιταμινών και ιχνοστοιχείων (απαραίτητων για τη φυσιολογική ανάπτυξη των ψαριών) και άμυλο (starch) για τη συγκόλληση των συστατικών μεταξύ τους. Αυτές οι πρώτες ύλες ποτέ δεν είναι γενετικά τροποποιημένες.

Q: Ποια η διαφορά στη διατροφή της βιολογικής τσιπούρας και του βιολογικού λαβρακιού;

A: Τα βιολογικά διαφέρουν ως προς την τροφή, την προέλευση και την πιστοποίηση τους. Είναι βιολογικά τα φυτικά συστατικά των ιχθυοτροφών τους και οι υπόλοιπες πρώτες ύλες αυτών των τροφών προέκυψαν με χρήση πρακτικών αειφορίας και για την εφαρμοσμένη, Καλή Βιολογική Παραγωγική Πρακτική ως μέθοδο καλλιέργειάς τους.

Q: Για να παραχθούν τα ψάρια στην Ιχθυοκαλλιέργεια, επιβαρύνονται οι άγριοι πληθυσμοί με την αλίευσή τους;

Α: Με στόχο την προστασία των θαλάσσιων πόρων, για την παρασκευή των ιχθυοτροφών χρησιμοποιούνται ιχθυηρά ελεγχόμενης αλιείας. Τα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια προκύπτουν από την επεξεργασία (θερμική επεξεργασία και άλεσμα) ορισμένων ειδών πελαγικών ψαριών τα οποία αλιεύονται κυρίως στον νότιο Ειρηνικό και βόρειο Ατλαντικό.
Τα ψάρια αυτών των ειδών, σχηματίζουν τεράστιους πληθυσμούς, πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και σε μεγάλους αριθμούς, μεγαλώνουν ταχύτατα και έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Έχουν μικρή εμπορική αξία λόγω μεγάλου ποσοστού οστών που περιέχουν και για αυτόν το λόγο δεν επιλέγονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Αλιεύονται σε μεγάλες ποσότητες και αποτελούν σπουδαιότατη πηγή άριστης ποιότητας πρωτεϊνών και ιχθυελαίου όχι μόνο για τις ανάγκες της παγκόσμιας ιχθυοκαλλιέργειας αλλά και της ζωικής παραγωγής εν γένει (κτηνοτροφία, πτηνοτροφία).

Q: Πως διασφαλίζεται ο σεβασμός στο περιβάλλον και η αποτροπή οικολογικής επίπτωσης στους άγριους πληθυσμούς;

A: Για να προστατευτεί η βιωσιμότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και η βιοποικιλότητα σε περιοχές εκτροφής ψαριών, έχουν θεσπιστεί κανόνες εργασίας, εκπαιδεύσεις, προγράμματα και μετρήσεις για την αποφυγή των δραπετεύσεων των ψαριών, την προστασία των θαλάσσιων φυτών και ζώων, ειδικά των προστατευόμενων ειδών. Κάθε είδους θανατηφόρα πράξη και ενέργεια εναντίον της άγριας ζωής, καταδιώκεται νομικά.

Οι παραγόμενες Ιχθυοτροφές δεν περιέχουν ιχθυάλευρο ή/και ιχθυέλαιο προερχόμενο από είδη ιχθύων που ανήκουν στην κατηγορία των ευπαθών ή απειλούμενων ή εξαιρετικά απειλούμενων ειδών, σύμφωνα με τον κόκκινο κατάλογο των απειλούμενων ειδών της IUCN, ούτε περιέχουν συστατικά που προέρχονται από άλλα ψάρια του ίδιου γένους.

Το  ιχθυάλευρο και ιχθυέλαιο που χρησιμοποιείται στις ιχθυοτροφές:

• Προέρχονται από αλιευτικά πεδία που υπάγονται σε Εγκεκριμένο Διαχειριστικό Σχέδιο για την προστασία των άγριων πληθυσμών από την εξαφάνιση.
• Σε συνδυασμό με τα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια χρησιμοποιούνται άλευρα από φυτικές καλλιέργειες σόγιας, καλαμποκιού και σίτου. Οι τροφές συμπληρώνονται με ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, για την πλήρη κάλυψη των διατροφικών αναγκών των ψαριών.
• Δεν περιέχουν Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς.

Q: Πόση ποσότητα άγριων ψαριών παράγουν ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας;

Α: Η μετατρεψιμότητα από ψάρια αλιείας σε ψάρια καλλιεργούμενα δεν ξεπερνάει το 1,2Kg/ 1 Kg εκτρεφόμενου ψαριού γιατί γίνεται και αξιοποίηση των υποπροϊόντων επεξεργασίας ψαριών βρώσιμων για τον άνθρωπο.

Q: Η επεξεργασία καταστρέφει τα θρεπτικά συστατικά των πρώτων υλών; Τα παραγόμενα είναι εφάμιλλης διατροφικής αξίας με τα άγρια;

Α: Η σύγχρονη τεχνολογία και τεχνογνωσία στους τομείς παρασκευής ιχθυοτροφών και εκτροφής ψαριών, εξασφαλίζει σταθερότητα στην ύπαρξη αυτών των θετικών ιδιοτήτων στα ψάρια της ιχθυοκαλλιέργειας.

Q: Χρησιμοποιούνται ζωικά παραπροϊόντα στις ιχθυοτροφές;                                                                 

Α: Είναι γνωστό πώς όλα τα ζώα απαιτούν διατροφικές πρωτεΐνες, στην πραγματικότητα δηλαδή απαιτούν πηγή ισορροπημένων διαθέσιμων αμινοξέων.  Η μείωση των αποθεμάτων των ελεύθερων ψαριών αλιείας, η μεταβλητή διαθεσιμότητά τους και η γενική υψηλή τιμή των ιχθυαλεύρων υψηλής ποιότητας για πολλές εφαρμογές στις υδατοκαλλιέργειας οδήγησε στο ενδιαφέρον για τον εντοπισμό και την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών κυρίως αμινοξέων (πρωτεϊνών). Η πρόοδος στις τεχνολογίες παραγωγής και μεταποίησης έχουν βελτιώσει την αποδοτικότητα των ζωικών παραπροϊόντων από τα οποία υπό αυστηρή εποπτεία προκύπτουν προϊόντα υψηλής ποιότητας ως συστατικά για τα τρόφιμα. Αυτά τα προϊόντα περιέχουν σημαντικά επίπεδα πρωτεϊνών και ελαίων και παρέχουν μια έτοιμη πηγή θρεπτικών εύπεπτων ζωικών πρωτεϊνών και λιπών. Η μορφή και η σύνθεση των παραπροϊόντων  απαιτεί τη μορφοποίηση και  διαμόρφωσή τους για αποτελεσματική χρήση και εισαγωγή τους στις ιχθυοτροφές για την κάλυψη της ζήτησης θρεπτικών συστατικών των ψαριών. Δηλαδή από αυτές αξιοποιούνται οι περιεχόμενες θρεπτικές τους ουσίες, κυρίως πρωτεΐνες στην μορφή των αμινοξέων.  Η διαθεσιμότητα των παραπροϊόντων για ενσωμάτωση σε τροφές  υδρόβιων ζώων (ψάρια, γαρίδες) παρέχει στους παραγωγούς πρόσθετη ευελιξία στη διαμόρφωση των ζωοτροφών και μειώνει την εξάρτηση από τα ιχθυάλευρα. Για αυτόν τον λόγο δυνητικά αποτελούν επιλογή, ώστε να χρησιμοποιηθούν στη σύνθεση των ιχθυοτροφών.

4. ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΥΖΩΙΑΣ ΨΑΡΙΩΝ

Q: Ενδιαφέρονται οι παραγωγοί για τον τρόπο παραγωγής των ψαριών που θα γίνει τροφή  στους καταναλωτές και λαμβάνουν υπόψη τους την καλή διαβίωση των ζώων;

Α: Τα εκτρεφόμενα ψάρια παρακολουθούνται από έναν ικανό αριθμό εκπαιδευμένου προσωπικού με εμπειρία στον οργανισμό των ψαριών και του συστήματος εκτροφής που χρησιμοποιείται. Βρίσκονται σε θέση να:

(α) αναγνωρίσουν εάν ή όχι τα ψάρια είναι σε καλή υγεία
(β) κατανοήσουν τη σημασία των αλλαγών συμπεριφοράς
(γ) εκτιμήσουν την καταλληλότητα του συνολικού περιβάλλοντος για την καλή διαβίωση των ψαριών, συμπεριλαμβανομένης και της υγείας τους.

Η πρόληψη  για την καταπόνηση των ψαριών ενισχύεται εφαρμόζοντας κατάλληλες ζωοτεχνικές πρακτικές εκτροφής για να αποφευχθούν δυσμενείς συνθήκες ευζωίας, σύμφωνα με την εφαρμογή του αντίστοιχου πυλώνα για την ευζωία του Ιδιωτικού Προτύπου Πιστοποίησης Fish From Greece.

Q: Ποιες είναι οι Καλές Πρακτικές που βελτιώνουν την ευζωία των ψαριών και πώς μειώνονται ή να αλλάζουν οι δραστηριότητες που οδηγούν σε στρες, πόνο, ή ταλαιπωρία, ώστε να αποδείξουν ότι λειτουργούν σε υψηλό επίπεδο φροντίδας;

Α: Τα ψάρια διαχειρίζονται μόνο από το αρμόδιο, εκπαιδευμένο προσωπικό, που εργάζεται υπό την επίβλεψη του παραγωγού.
Ο αριθμός των ψαριών και των μονάδων παραγωγής (όπως δεξαμενές, κ.λπ. που βρίσκονταιστον ίδιο χώρο), είναι τέτοιος ώστε, υπό κανονικές συνθήκες, ο παραγωγός είναι σε θέση να διασφαλίσει ότι οι οργανισμοί φροντίζονται κατάλληλα και διασφαλίζεται το ευ ζην τους, συμπεριλαμβανομένης και της υγείας τους. Η επιθεώρησηεπικεντρώνεται σε παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την καλή διαβίωση των ψαριών και τα σημάδια της μη φυσιολογικής συμπεριφοράς, τραυματισμοί, κακή υγεία ή αυξημένη θνησιμότητα και ποιότητα του νερού (τουλάχιστον θολερότητα, οξυγόνο, θερμοκρασία, ph και η αλατότητα). Ακολουθούνται όλες οι σχετικές νομοθεσίες και Καλές Πρακτικές. Υπάρχουν γραπτές διαδικασίες ,γίνεται εκπαίδευση προσωπικού και το θέμα αποτελεί αντικείμενο ελέγχου δύο Πυλώνων στο Πρότυπο Ιδιωτικό Πιστοποιητικό Fish From Greece, της ΕΛΟΠΥ.

5. ΧΡΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Q: Χρησιμοποιούνται φαρμακευτικές ουσίες στις ιχθυοκαλλιέργειες; Τι χρησιμοποιείται; Πως γίνεται αυτό;

Α: Η ιχθυοκαλλιέργεια φροντίζει για την πρόληψη και προφύλαξη των ψαριών από ασθένειες, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η άριστη υγεία των ψαριών στις εγκαταστάσεις. Πρωταρχικά όμως διασφαλίζονται οι συνθήκες εκτροφής των ψαριών διατηρώντας ένα άριστο περιβάλλον ανάπτυξης με απόλυτα ελεγχόμενες συνθήκες, απομακρύνοντας έτσι όλες τις πιθανότητες προσβολής τους από πιθανούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Αν παρ’ όλα αυτά εμφανιστεί ασθένεια και απαιτηθεί η χορήγηση αντιβιοτικών ή άλλων φαρμακευτικών ουσιών, αυτό γίνεται μόνο με συνταγή κτηνιάτρου, ενώ διενεργούνται και όλες οι απαραίτητες εξετάσεις.

Q: Ποια είναι τα μέτρα πρόληψης για να μην χρειάζονται φαρμακευτικές αγωγές;

Α: Οι κυριότερες φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην ιχθυοκαλλιέργεια, αφορούν στην πρόληψη και προφύλαξη από ασθένειες και περιορίζονται σε εμβόλια και ανοσο-ενισχυτικά. Με τη χρήση εμβολίων μειώνονται τα περιστατικά νόσων, προστατεύεται η ευζωία (welfare) των εκτρεφόμενων ψαριών και εξαλείφεται η ανάγκη για χρήση αντιβιοτικών ή άλλων φαρμάκων. Η συγκεκριμένη κατηγορία ουσιών, δεν παρουσιάζει καμία επικινδυνότητα για τον καταναλωτή, δε συσσωρεύεται στον οργανισμό των ψαριών, μεταβολίζεται από αυτόν σύντομα.

Q: Χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά; 

Α: Αν εμφανιστεί ασθένεια (κυρίως σε περιπτώσεις όπου δεν έγινε εμβολιασμός) χρησιμοποιούνται ΜΟΝΟΝ εγκεκριμένα από τον Ε.Ο.Φ. αντιβιοτικά, η χορήγησή τους γίνεται ΜΟΝΟ μετά από συνταγή ειδικευμένου στην παθολογία των ιχθύων κτηνιάτρου και ΜΟΝΟΝ αφού διενεργηθούν οι αναγκαίες εξετάσεις.

Q: Μένουν οι φαρμακευτικές ουσίες στη σάρκα των ψαριών; Μεταφέρονται στον καταναλωτή;

Α: Όλες οι φαρμακευτικές ουσίες δεν απορροφώνται, αλλά σε κάθε περίπτωση, όπως και στα άλλα είδη ζώων που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, τηρούνται αυστηρά οι «χρόνοι αναμονής» ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης απουσία έστω και ίχνους αντιβιοτικών από τη σάρκα των ψαριών.

Σε κάθε περίπτωση, τα ψάρια αλιεύονται μόνο μετά την παρέλευση αρκετών εβδομάδων για να μην υπάρχουν υπολείμματα αντιβιοτικών στη σάρκα τους και αυτό αποδεικνύεται με τακτικές αναλύσεις.

Άλλες φαρμακευτικές ουσίες όπως οι ορμόνες και οι αυξητικοί παράγοντες

Στην ιχθυοκαλλιέργεια δε χρησιμοποιούνται αυξητικοί παράγοντες και ορμόνες σε ψάρια που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Δεν υπάρχει ανάγκη για χρήση τέτοιων ουσιών που αποσκοπούν στην τόνωση της αύξησης του βάρους, γιατί σε ό,τι αφορά την αύξηση το φυσιολογικό γενετικό δυναμικό στα ψάρια εξασφαλίζει ούτως ή άλλως ταχεία αύξηση, μικρό κύκλο παραγωγής και εκμετάλλευση της τροφής σε επίπεδα πολύ καλύτερα από τα άλλα εκτρεφόμενα είδη.

Η περίπτωση της φορμόλης

Φορμόλη είναι ένα παλιό εμπορικό όνομα διαλυμάτων που περιέχουν φορμαλδεΰδη και που έχει γενικευθεί με τη διαδεδομένη ονομασία <φορμόλη ή φορμαλίνη>. Ήταν ένα πολύ παλιό ευρέως διαδεδομένο κτηνιατρικό υδατικό αραιό διάλυμα που  χρησιμοποιείτο σαν αντιπαρασιτικό για όλα τα είδη των ζώων και για τις απολυμάνσεις.

6. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Q: Επιδρά το θαλάσσιο περιβάλλον στην ανάπτυξη των ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας;

Α: Η ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί μία δραστηριότητα που εξαρτάται άμεσα από το θαλάσσιο περιβάλλον. Συνεπώς, είναι προς όφελός της να διαφυλάττει τους εκτρεφόμενους οργανισμούς από τυχόν ανεπιθύμητη  ποιότητα της θάλασσας και της περιοχής στην οποία δραστηριοποιείται. Η ποιότητα του νερού εκτροφής παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιτυχία της εκτροφής.

Q: Επιδρά η ιχθυοκαλλιέργεια στο θαλάσσιο περιβάλλον;

Α: Η επίδραση της ιχθυοκαλλιέργειας στην ποιότητα του νερού είναι ελάχιστη και αφορά τη συσσώρευση κυρίως υπολειμμάτων τροφής και περιττωμάτων στον βυθό στο σημείο που βρίσκεται ο κλωβός. Η ΕΕ τα τελευταία χρόνια έχει  χρηματοδοτήσει ανάλογη μελέτη και έχει καταλήξει ότι η επίδραση είναι σημειακή, δηλαδή ακριβώς κάτω από τη μονάδα. Έχει διευκρινιστεί πως για την παραγωγή των ψαριών δε χρησιμοποιούνται βαρέα μέταλλα ή άλλες ρυπογόνες ουσίες. Επιπλέον, η νομοθεσία δεν επιτρέπει να είναι τοποθετημένοι κλωβοί πάνω από  «θαλάσσια λιβάδια», δηλαδή φύκια, οπότε δεν υπάρχει τίποτα κάτω από τους κλωβούς.

Q: Γίνονται μελέτες των θαλάσσιων υδάτων, πριν τη χωροθέτηση των μονάδων παραγωγής;

A: Κάθε περιοχή έχει το δικό της περιβαλλοντικό προφίλ όσον αφορά στις παραμέτρους ποιότητας του νερού και το κάθε είδος ψαριού έχει  τις δίκες του απαιτήσεις εκτροφής. Σε κάθε περιβαλλοντική μελέτη, πριν την εγκατάσταση κάθε μονάδας παραγωγής, είναι αναγκαίο να συμπεριλαμβάνονται  οι παράμετροι ποιότητας του νερού επιπλέον άλλων μετρήσεων.

Q: Γίνονται μελέτες για την επίδραση των μονάδων εκτροφής στο περιβάλλον;

A: Η θαλάσσια περιοχή κάτω και γύρω από τις πλωτές εγκαταστάσεις ελέγχονται σε ημερησία βάση, με αναλυτικές μεθόδους και όχι με το μάτι που κατά κανόνα ξεγελάει, ώστε να μην επιβαρύνεται αναπότρεπτα το περιβάλλον, το όποιο αν καταστραφεί, θα έχει βλαπτική επίδραση και στα ψάρια μέσα στους κλωβούς, όπως σε όλους τους οργανισμούς οι οποίοι βλάπτονται όταν είναι σε ακατάλληλο περιβάλλον.

Q: Υπάρχουν περιπτώσεις αστοχίας στο περιβάλλον και ποια είναι η διαχείρισή τους;

A: Οτιδήποτε επιβαρύνει το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί η δραστηριότητα συλλέγεται, καταμετράται και με βάση την ετησία εικόνα γίνονται κινήσεις ώστε τον επόμενο χρόνο να μειωθεί η παρέμβαση.  Είναι αποδεδειγμένο από μελέτες, ότι το θαλάσσιο περιβάλλον αποκαθίσταται πλήρως μέσα σε χρονικό διάστημα λίγων μηνών από την απομάκρυνση της ιχθυοκαλλιεργητικής δραστηριότητας. Είναι επίσης γεγονός πως οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, είναι σε περιοχές με μεγάλα βάθη και ρεύματα, με αποτέλεσμα να μη ρυπαίνεται ο πυθμένας και να αφθονεί η θαλάσσια ζωή σε αυτόν.

Q: Συμβάλλει η ιχθυοκαλλιέργεια στην αειφόρο ανάπτυξη; Προστατεύεται η Βιοποικιλότητα;

Α: Στο πλαίσιο της προστασίας της βιοποικιλότητας, έχουν θεσπιστεί κανόνες εργασίας, εκπαιδεύσεις, προγράμματα και μετρήσεις  για την αποφυγή των δραπετεύσεων των ψαριών, την προστασία των φυτών (φυτοπλαγκτόν) και  των θαλάσσιων και χερσαίων ζώων (θαλασσοπούλια), ειδικά των προστατευόμενων, και κάθε είδους καταδίωξη ή θανατηφόρα πράξη και ενέργεια εναντίον της άγριας ζωής.

Στο σύνολό τους οι ενέργειες που πρακτικά επιτρέπουν και στο θαλάσσιο περιβάλλον να είναι βιώσιμο και στα ψάρια  να συνεχίσουν να εκτρέφονται, αποτελούν  ένα σκέλος του κορμού στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης. Σε αυτή περιλαμβάνεται κάθε είδους πρόληψη και προφύλαξη που μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον, θαλάσσιο, χερσαίο και αέριο.

Μετρήσεις εκπομπών αερίων επιβλαβών για την ατμόσφαιρα και ετήσιο αποτύπωμα αερίων, εντάσσονται σε προγραμματισμούς και δράσεις μείωσής τους. (carbon dioxide releases). Στους προγραμματισμούς περιλαμβάνονται και οι απομακρύνσεις (ανακύκλωση, οικολογική διαχείριση) κάθε δυνατού ρύπου που προέρχεται από τη δραστηριότητα όπως, πλαστικά, ξύλινα μέρη, προϊόντα συντήρησης μηχανών, κηλίδες από χημικά και λιπαντέλαια και ζωικά υποπροϊόντα.

Σημαντικό ρόλο εδώ αποτελεί η σταθερότητα των εγκαταστάσεων για την οποία εκδίδονται μελέτες πριν την τοποθέτησή τους, ενώ πραγματοποιούνται τακτικές μετρήσεις για τη σταθερότητα και την αντοχή τους. Αυτές λειτουργούν αποτρεπτικά στη δραπέτευση ψαριών από τους κλωβούς στο περιβάλλον και την ενδεχομένη αλλοίωση της βιοποικιλότητας.

Το ανθρώπινο περιβάλλον

Τα ψάρια που παράγονται μέσω της ιχθυοκαλλιέργειας είναι συνήθως μια πολύ φθηνότερη πηγή πρωτεΐνης από άλλα είδη, καθώς περιέχουν σημαντικές θρεπτικές ουσίες για  τον οργανισμό. Παράγεται τοπικά, βελτιώνει την επισιτιστική ασφάλεια σε μια περιοχή και αποτελεί πηγή απασχόλησης και εισοδήματος για την τοπική κοινότητα πράγμα που αποτελεί τον αντίκτυπο στο κοινωνικό και ανθρώπινο περιβάλλον. Συγκαταλέγονται στα κρισιμότερα εξαγώγιμα ελληνικά τρόφιμα και ποτά, τόσο ως προς τις ποσότητες όσο και ως προς τις προοπτικές τους, με βάση την ανάπτυξη των εξαγωγών τους τα τελευταία χρόνια, γεγονός που  περιλαμβάνεται στον πλούτο που δημιουργούν οι Έλληνες. Σε αυτό το ανθρωποκεντρικό περιβάλλον προστίθεται το γεγονός πως  σε παγκόσμια κλίμακα τα θαλασσινά που παράγονται με αυτόν τον τρόπο αντιπροσωπεύουν το 15 έως 20% της κατανάλωσης πρωτεϊνών 2,9 δισεκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως.

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα CO₂ (ή η συμβολή στο φαινόμενο του θερμοκηπίου)

Το γεγονός αυτό υπεισέρχεται σε μια άλλη περιβαλλοντική παράμετρο, την ενεργειακή απόδοση, δηλαδή την προκαλούμενη από την δραστηριότητα ποσότητα της εκπομπής του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα λόγω  της χρήσης των πρώτων υλών. Από την πλευρά των εκπομπών άνθρακα, η ενεργειακή απόδοση κατά την  παραγωγή πρωτεϊνών από την υδατοκαλλιέργεια είναι πολύ πιο αποτελεσματική, δηλαδή λιγότερο ρυπογόνα, από πολλές άλλες μορφές παραγωγής πρωτεϊνών. Αυτό αναφέρεται ως «λόγος μετατροπής ζωοτροφών» (FCR) και μετρά την απαιτούμενη ποσότητα εισροής τροφής σε σύγκριση με το βάρος που έχει αποκτήσει το ζώο. Αυτή η αναλογία για το βόειο κρέας κυμαίνεται μεταξύ 6: 1 και 10: 1, που σημαίνει ότι χρειάζεστε έως και δέκα φορές την ποσότητα της τροφής για να παράγετε την ισοδύναμη ποσότητα βοείου κρέατος. Η τιμή είναι χαμηλότερη για τους χοίρους (2,7: 1 – 5: 1) και τα κοτόπουλα (1,7: 1 – 2: 1).
Ωστόσο, για τα εκτρεφόμενα ψάρια, η αναλογία αυτή είναι συχνά 1: 1 ή και χαμηλότερη διότι γίνεται χρήση σε πιο  πολλές εναλλακτικές και αποτελεσματικές λύσεις , όπως  αξιοποίηση των υποπροϊόντων επεξεργασίας ψαριών βρώσιμων για τον άνθρωπο, παραπροϊόντων αλιείας και ψαριών με μικρή εμπορική αξία.

Βιοποικιλότητα και μείωση της πίεσης στην ελεύθερη αλιεία

Το γεγονός αναφέρεται στην  πραγματικότητα της υπεραλίευσης και την προστασία των θαλασσίων  πόρων.
Θεωρώντας ότι περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι στη γη βρίσκουν την κύρια πηγή πρωτεϊνών στη θάλασσα  (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), η υδατοκαλλιέργεια μειώνει την κατανάλωση άγριων ψαριών και την υπερεκμετάλλευση αυτού του εξαιρετικά ευάλωτου πόρου. Η υπεραλίευση είναι ένα μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα, που οφείλεται στην αυξανόμενη παγκόσμια επιθυμία για ψάρια. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) πάνω από το 70% των ειδών άγριων ψαριών του κόσμου είτε  εκμεταλλεύονται ολοσχερώς  είτε  εξαντλούνται . Αυτό διαταράσσει τα οικοσυστήματα, αφαιρώντας αρπακτικά ζώα ή θηράματα από τους ωκεανούς. Συμφώνα με τη νέα αλιευτική πολιτική, το 1/3 των ψαριών που τρώμε προέρχεται από παράνομη αλιεία.  Τεράστια διαφυγόντα κέρδη για τα κράτη, αλόγιστη καταστροφή των ιχθυαποθεμάτων και μεγάλη ζημιά για τους νόμιμους ψαράδες.
Η σωστή διαχείριση των επιδράσεων της ιχθυοκαλλιέργειας είναι ευκολότερος, μετρήσιμος και αποτελεσματικότερος τρόπος, από τον έλεγχο της αλιείας στους απέραντους ανοιχτούς ωκεανούς. Το ιχθυάλευρο είναι η τροφή ψαριού που παρασκευάζεται από πολλά μικρότερα ψάρια που πετιούνται και δεν προωθούνται στον καταναλωτή. Επιπλέον  κατά την εκτροφή  των ψαριών, οι ιχθυοκαλλιεργητές προσέχουν τη θάλασσα, την καθαρίζουν από το πλαστικό και μας δίνουν αλιευτικά/παραγωγικά δεδομένα.

Στην ιχθυοκαλλιέργεια δεν παράγονται Γενετικά Τροποποιημένα Ψάρια

Τα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια των ιχθυοτροφών προέρχονται από ψάρια που έχουν αλιευθεί σε αλιευτικά πεδία που υπάγονται σε Εγκεκριμένο Διαχειριστικό Σχέδιο για την προστασία των άγριων πληθυσμών από την εξαφάνιση. Αφορά σε ορισμένα είδη πελαγικών ψαριών, τα οποία αλιεύονται κυρίως στον νότιο Ειρηνικό και βόρειο Ατλαντικό. Τα ψάρια αυτών των ειδών, σχηματίζουν τεράστιους πληθυσμούς, πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και σε μεγάλους αριθμούς, μεγαλώνουν ταχύτατα και έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Έχουν μικρή εμπορική αξία λόγω μεγάλου ποσοστού οστών που περιέχουν και για αυτόν τον λόγο δεν επιλέγονται για ανθρώπινη κατανάλωση.

Αλιεύονται σε μεγάλες ποσότητες και αποτελούν σπουδαιότατη πηγή άριστης ποιότητας πρωτεϊνών και ιχθυελαίου, όχι μόνο για τις ανάγκες της παγκόσμιας ιχθυοκαλλιέργειας, αλλά και της ζωικής παραγωγής εν γένει (κτηνοτροφία, πτηνοτροφία).

7. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ (ΠΟΑΥ)

Q: Οι ιχθυοκαλλιέργειες τοποθετούνται σε παράκτιες περιοχές χωρίς σχέδιο; Εμποδίζουν άλλες δραστηριότητες;

Α: Το ΥΠΕΝ και το ΥΠΑΑΤ, έχουν προσδιορίσει Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΑΥ), δηλαδή «θαλάσσιες περιοχές που πληρούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών». Βασικό εργαλείο για την εφαρμογή του Ειδικού Πλαισίου είναι η πρόβλεψη ότι μέσα στις ΠΑΥ δημιουργούνται Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ), δηλαδή οργανωμένων θαλάσσιων εκτάσεων εντός των οποίων θα χωροθετούνται μονάδες υδατοκαλλιέργειας. Τα οφέλη είναι ότι , με την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων με την εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών φιλικών προς το περιβάλλον, προκειμένου να εξασφαλισθεί η αειφόρος ανάπτυξη του κλάδου των υδατοκαλλιεργειών, ταυτόχρονα γίνεται στήριξη ενεργειών και πρακτικών που βελτιώνουν την ποιότητα και υγιεινή των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας. Για την εφαρμογή και σωστή λειτουργία των ΠΟΑΥ,  υφίσταται συνεργασία των Υπουργείων και των μονάδων με τοπικούς δημόσιους και Ιδιωτικούς φορείς όλων των δραστηριοτήτων  για την αντιμετώπιση θεμάτων υδατοκαλλιέργειας, κατάρτιση των απασχολούμενων στον κλάδο, την αναβάθμιση του ρόλου και της παραγωγικότητάς τους, με στόχο την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

8. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ SEASPIRACY

Eίναι γεγονός ότι το ντοκιμαντέρ με τίτλο “Seaspiracy”, που προβάλλεται εδώ και λίγο καιρό στην πλατφόρμα Netflix, προκάλεσε μεγάλη συζήτηση, η οποία όμως δεν αφορά τη μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια – και ειδικά την Ελληνική. Θωρούμε όμως χρήσιμο, με τη συνδρομή εξειδικευμένων επιστημόνων της Τεχνικής Επιτροπής της ΕΛΟΠΥ, να διευκρινίσουμε κάποια συγκεκριμένα ζητήματα που ετέθησαν, προς αποφυγή δημιουργίας εσφαλμένων εντυπώσεων.

1. Το παράσιτο “sea lice”

Αφιερώθηκε πολύς χρόνος στο παράσιτο “sea lice”. Πολύ απλά, επισημαίνουμε ότι το συγκεκριμένο παράσιτο δεν προσβάλλει τα ψάρια που εκτρέφονται στη Μεσόγειο – και αυτό βέβαια ισχύει για τα ψάρια της Ελληνικής Ιχθυοκαλλιέργειας.

2. Η χρωστική ουσία ασταξανθίνη

Μεγάλη συζήτηση έγινε επίσης για τις χρωστικές ουσίες στα φιλέτα του σολομού και συγκεκριμένα την ασταξανθίνη. Διευκρινίζουμε λοιπόν ότι καμία χρωστική ουσία δεν χρησιμοποιείται στις μεσογειακές ιχθυοκαλλιέργειες – ούτε βέβαια στις Ελληνικές. Ανεξαρτήτως αυτού, αξίζει τον κόπο να επισημάνουμε ότι η ασταξανθίνη, που ανήκει σε μια κατηγορία χρωστικών που ονομάζονται καροτενοειδή, αποτελεί δομικό συστατικό του οργανισμού των ψαριών και είναι αναμενόμενο, στο πλαίσιο μιας σχετικής ανάλυσης, να ανιχνεύεται ένα φυσιολογικό ποσοστό.

3. H αναλογία «άγριων ψαριών» στα ιχθυάλευρα και στα ιχθυέλαια

Για το θέμα της αναλογίας «άγριων ψαριών» ελεύθερης αλιείας στα ιχθυάλευρα και τα ιχθυέλαια που χρησιμοποιούνται στις ιχθυοτροφές, τα πράγματα είναι επίσης ξεκάθαρα και πολύ διαφορετικά απ’ όσα αναφέρθηκαν στο ντοκιμαντέρ: Η συμμετοχή των άγριων αλιευμένων ψαριών στα ιχθυάλευρα  έχει σταδιακά μειωθεί και κυμαίνεται μεταξύ 2-4% του ιχθυαλεύρου. Το αντίστοιχο ποσοστό στα ιχθυέλαια είναι ακόμα χαμηλότερο, μεταξύ 0,18-0,36%. Να τονιστεί επίσης ότι παρά το γεγονός ότι τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαιτέρως χαμηλά, βρίσκεται σε εξέλιξη εντατική επιστημονική έρευνα (στην οποία συμμετέχει ενεργά και η Ελληνική Ιχθυοκαλλιέργεια) για την αντικατάστασή τους από εναλλακτικές λύσεις, βασισμένες στη φύκη ή σε πρωτεΐνες από έντομα.

4.Η προέλευση των πρωτεϊνών και των λιπαρών (ω3 και ω6)

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο θέμα της προέλευσης των πρωτεϊνών και των λιπαρών (ω3 και ω6). Εδώ είναι σκόπιμο να παραθέσουμε πιο αναλυτικές πληροφορίες:

Λαμβάνοντας υπόψη  τις διατροφικές συνήθειες των ψαριών και τις διαιτητικές τους απαιτήσεις τα χωρίζουμε σε 3 βασικές κατηγορίες. Η διατροφική συμπεριφορά του κάθε υδρόβιου οργανισμού είναι γενετικά καθορισμένη. Έχουμε λοιπόν:

• Σαρκοφάγα, τα οποία τρέφονται με σκουλήκια, μαλακόστρακα, έντομα ή άλλα ψάρια
• Φυτοφάγα, με μια δίαιτα που βασικά αποτελείται από φυτική ύλη (φυτά, άλγη) την οποία αλέθουν ή γδέρνουν με τα δόντια τους
• Παμφάγα, τα οποία έχουν ένα ευρύ διαιτολόγιο καθώς τρέφονται εξίσου με ζωική και με φυτική ύλη.

Τα σαρκοφάγα ψάρια βασικώς χρειάζονται πρωτεΐνες και λιπίδια ενώ τα φυτοφάγα έχουν ειδική ανάγκη από υδατάνθρακες. Τα παμφάγα απαιτούν μια μίξη όλων των πιο πάνω.

Τα ψάρια που εκτρέφονται στη Μεσόγειο -και στην Ελλάδα- είναι κυρίως σαρκοφάγα, ενώ περιστασιακά τρέφονται και από φυτά. Για αυτό και γίνονται έρευνες ώστε να αντικατασταθεί το μεγαλύτερο ποσοστό των πρωτεϊνών της διατροφής τους που προέρχονται από τη θάλασσα.

Ας δούμε όμως με περισσότερες λεπτομέρειες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες, για τον άνθρωπο και για τα ψάρια.

Ας ξεκινήσουμε με τις πρωτεΐνες:

Στον άνθρωπο

Τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών είναι τα αμινοξέα. Στον άνθρωπο, 8 από τα 21 αμινοξέα που χρησιμοποιούνται στη σύνθεση πρωτεϊνών δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό και πρέπει να λαμβάνονται από την τροφή, για το λόγο αυτό καλούνται απαραίτητα ή βασικά αμινοξέα (ΑΑ). Αν η πρωτεΐνη σε ένα τρόφιμο περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα , τότε το τρόφιμο αυτό θεωρείται υψηλής βιολογικής αξίας. Στα τρόφιμα υψηλής βιολογικής αξίας ανήκουν τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, το κρέας, τα πουλερικά, το ψάρι, το αυγό, το γάλα και το τυρί.

Στα ψάρια

Ομοίως και εδώ, οι πρωτεΐνες αποτελούν απαραίτητα συστατικά στη διατροφή των ψαριών, δεδομένου ότι οι οργανισμοί αυτοί δεν μπορούν να συνθέσουν όλα τα αμινοξέα, αλλά πρέπει να τα λάβουν από την τροφή.

Από τα 21 αμινοξέα που συνθέτουν τις πρωτεΐνες, δέκα είναι απαραίτητα για τα ψάρια. Τα ψάρια χρειάζονται τις πρωτεΐνες στη διατροφή τους για δυο λόγους:

• Παρέχουν απαραίτητα αμινοξέα που δεν μπορούν να συνθέσουν ή τα συνθέτουν με ρυθμό χαμηλότερο από τις μεταβολικές τους ανάγκες.
• Αποτελούν πηγή αμινοξέων ή παρέχουν επαρκές άζωτο για να μπορέσουν να τα συνθέσουν.

Τα ιχθυάλευρα αποτελούν την ιδανική πηγή πρωτεΐνης διότι περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα στις απαιτούμενες ποσότητες που ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις  των ιχθύων. Τα απαιτούμενα επίπεδα των ΑΑ  σε μια τροφή ( πχ φυτικές τροφές που αντικαθιστούν τις ζωικές ) δεν σημαίνει πως είναι εξ ολοκλήρου διαθέσιμα για τον ιχθύ, μιας και η πεπτικότητά τους δεν είναι πάντα αρκετή.

Όσον αφορά στα λιπίδια:

Στον άνθρωπο

Τα λιπαρά οξέα είναι δομικά συστατικά των λιπιδίων. Το απαραίτητο λιπαρό οξύ οι άνθρωποι και άλλοι ζωντανοί οργανισμοί πρέπει να προσλαμβάνουν από την τροφή τους, επειδή απαιτείται για την καλή υγεία του σώματος και δεν μπορεί να το συνθέσουν από μόνοι τους.

Μόνο δύο λιπαρά οξέα είναι γνωστό ότι είναι απαραίτητα για τον άνθρωπο: το α-λινολενικό οξύ (ένα ω-3 λιπαρό οξύ) και το λινελαϊκό οξύ (ένα  ω-6 λιπαρό οξύ). Αυτά τα δύο δεν μπορούν να συντεθούν από τον άνθρωπο, επειδή οι άνθρωποι δεν διαθέτουν τα ένζυμα  που απαιτούνται για την παραγωγή τους ούτε μπορούν να αντικατασταθούν από οποιοδήποτε ω3 λιπαρό οξύ που βρίσκεται σε φυτικούς οργανισμούς.

Στα ψάρια

Τα ψάρια αποτελούν την κύρια πηγή πρόσληψης των ω-3 και ω6, τα οποία με την σειρά τους τα προσλαμβάνουν καταναλώνοντας φυτοπλαγκτόν και μεγάλα φύκια.
Ομοίως και εδώ, τα ψάρια  αδυνατούν να συνθέσουν οποιοδήποτε λιπαρό οξύ της σειράς ω6 και ω3, εκτός και αν τους χορηγηθεί με την τροφή κάποια πρόδρομη ουσία. Επίσης τα Πολυακόρεστα Λιπαρά Οξέα (ΠΛΟ ) πέπτονται ευκολότερα (είναι περισσότερο πτητικά) από τα κεκορεσμένα (πχ ένα ιχθυέλαιο πλούσιο σε ΠΛΟ πέπτεται σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα αραβοσιτέλαιο  πλούσιο σε κεκορεσμένα).

H επιστημονικά τεκμηριωμένη ουσία λοιπόν είναι ότι ο αποκλεισμός των ζωικών πρωτεϊνών από τη διατροφή των ψαριών θα τους προκαλούσε ατροφία και αυξημένη θνησιμότητα – και θα ήταν εντελώς αντίθετος με την ευζωία τους. Για τους ίδιους λόγους, οι ζωικές πρωτεΐνες κρίνονται απαραίτητες και για τον άνθρωπο και ειδικά για τις κρίσιμες ηλικιακές ομάδες, όπως είναι τα παιδιά σε ανάπτυξη και οι ηλικιωμένοι.